Искергән сүзләр
Төрле сәбәпләр аркасында (сүзнең аерым бер мәгънәсе югалу, теге яки бу төшенчәнең телдән бөтенләй югалуы) кулланылыштан төшеп калган сүзләр искергән сүзләр рәтендә өйрәнелә. Кайбер искергән сүзләрнең аерым очракларда, билгеле бер максат белән телдә кулланыла торганнары бар. Мондый сүзләрне тарихи сүзләр дип атыйлар. Алар белдергән төшенчәләрнең башка исемнәре юк, бу төшенчә үзе инде телдә кулланылмый. Мәсәлән, патша, хан, алпавыт, морза, ясак һ.б. Тарихи сүзләр тарихи китапларда, фәнни, фәнни-популяр хезмәтләрдә, әдәби-тарихи әсәрләрдә урын ала.
Тарихи сүзләр халыкның үткәнен иҗтимагый-сәяси тормышка караган сүзләр (җария - рабыня, сарайби - придворный, пайтәхет, ханбалык - столица, карачы - высший сановник, бәк - князь) аша, хәрби лексика (йөзбашы - сотник, чирү - войско, кыны - футляр, кирмән - военный лагерь, алай - отряд), савыт-саба атамалары (чапчак - кадка, аяк - сосуд, күбәтә - ёмкость для супа, таскак - деревянная полка), кием-салым атамалары (көбә күлмәк - военная одежда из железа, очлым - головной убор, тирлек - нижнее белье, көртәй - одежда из меха) аша чагылдыралар.
Искергән сүзләрнең тагын бер төркеме - архаизм - нинди дә булса бер төшенчәнең искергән атамасы. Мондый искергән сүзләр урынына телдә яңалары кулланыла башлый, мәсәлән, утлап йөрү сүзтезмәсендә эзләре сакланып калган ут сүзе, исем мәгънәсендә ат сүзе (атказанган, атаклы сүзләрендә сакланган), көн сүзе дә кайчандыр кояшны белдергән. Матур әдәбият әсәрләрендә, чор үзенчәлекләрен бирү максатыннан, архаизмнар актив кулланылалар.
Архаизмнарның семантик, фонетик һәм морфологик төрләре бар. Семантик архаизмнарның бер генә мәгънәсе искергән була: ярык сүзенең яктылык мәгънәсе искереп, ачыклыкны белдергән мәгънәсе генә сакланган. Фонетик архаизмнар аваз составы ягыннан аерылалар: сарыг - сары, тулуг - тулы, еглау - елау. Морфологик архаизмнарның формасы гына искергән була: укымак - укырга, килмеш - килгән.
http://belem.ru/tatar-tele/vuz-tat/5_____.html
Домашние задания: Другие предметы
Напишите пожалуйста искергән сүзләр )) искергән сүзләр -это старые слова
искергән сүзләр )) искергән сүзләр
Евгений Титов
что?
Похожие вопросы
- причастие и деепричастие с примерами. напишите пожалуйста причастие 10 слов и деепричастие 10 слов (примеры)
- напишите пожалуйста не большое сочинение- рассуждение на тему "Слово делом крепи"
- Напишите пожалуйста словарные слова к каждому слову где пропущена буква и напишите падежи
- кто хорошо знает английский напишите пожалуйста как читаются все слова while, physiology, graduation, undertook, advance
- напишите пожалуйста микро-сочинение не менее 70 слов"Что такое прямое и переносное значение слова? "пожалуйста!
- Приведите пожалуйста 7 примеров неологизмов (старых слов) из иностранных языков!!!
- Напишите пожалуйста мне 10 слов с разделительным ъ и 10 слов с разделительным ь знаками
- Про Устаревшие слова. Напишите пожалуйста 5 устаревших слов и их пояснение
- кто знает не большой стишок где есть сравнения и эпитеты.кто знает напишите пожалуйста.кто знает напишите пожалуйста
- Напишите пожалуйста как произошла акробатика, другими словами история акробатики! Помогите, пожалуйста