Напишите про татарскую свадьбу на татарском языке и как его празднуют

Татар халкының туй йолалары
Туй – төрки халыкларга уртак сүз. Асыл мәгънәсе белән ул мул
сыйны, күңел ачуны аңлата. “Туй – җыен, сый да уен” дигән мәкаль дә бар.
Шуның белән бергә туй – хуҗалык акты да. Аның керем - чыгышы, мәһәр-
калымы, борынгы ышанулар катнашкан магик сыйфатлары, тарихи хокук
белән бәйле кануннары бар. Туй- этнография белән халык иҗатын, йола
белән поэзияне бик күп нечкә җепләр ярдәмендә бергә үргән катлаулы
күренеш ул.
Этнография фәнендә татар халкының туй йоласын бер-берсенә тыгыз
бәйләнгән өч өлешкә бүлеп йөртәләр: 1)туй алды (моңа яучылау, килешү,
билге алышу, ярәшү кебек йола-гадәтләр керә); 2)туй үзе (никахны
рәсмиләштерү, кыз һәм егет ягында туй үткәрү белән бәйле гореф-гадәтләр);
3)туй арты (килен төшерү, шәл салдыру, кода төшерү, кияү кайтармасы һ.б.)
Урынына-ягына, авылына-тирәлегенә карап, туйлар төрле җирдә
төрлечәрәк үткән. Казан тирәсендә яшәүче татарларның туйлары белән
Мордовия яисә Горький өлкәсендәге мишәрләрнең туйлары, ислам дине,
шәригать кануннары катнашкан туйлар белән керәшен татарларының
туйлары арасында күп кенә аерымлыклар, үзгәлекләр табарга була. Бу-тарих
һәм көнкүреш, җирле шартлар һәм тирә-юньдәге элемтә- йогынтылар белән
бәйләнгән табигый бер хәл. Шул ук вакытта туй йоласында татар халкының
барлык этник төркемнәренә дә хас булган уртак, гомуми гадәтләрне күрү
авыр түгел. Тарихның түренәрәк киткән саен йоланың традицион бердәмлек
сыйфатлары күбрәк ачылып, аерымлыклар исә безнең гасырларга якынайган
саен ныграк сизелә.
Туй алды гадәтләренең берсе – яучылау. Мәгълүм булганча, яучылар,
димчеләр сыйфатында йола нечкәлекләрен оста белгән зирәк зиһенле, үткен
телле кешеләр йөргән. Алар арасында яучылау вазифасын шигъри юллар
ярдәмендә башкаручылар да булган.
Кыз ярәшү – борынгыдан килгән матур йолаларның берсе. Ул димче,
яучылар килеп, кызны бирергә ризалыкны алу белән генә бетми, ике якның
бер-берсе белән вәгъдә бүләкләре алмашу белән дә ныгытыла. Гадәттә, кыз
үзе чигеп, үз кулы белән сугып яки тегеп әзерләп куйган әйберсе – сөлге,
ашъяулык, я күлмәк бирелә торган булган. Татар халкы яшәгән төрле
төбәкләрдә менә шушы йолага караган бик матур борынгы сүзләр сакланган.
Мәсәлән, аклашу, ак булу, акка салу, ак алмаштыру, ак алып кайту, шулай ук
колак сөенчесе бирү һ.б.
Халыкның үзеннән сөйләтеп, язып алган мисаллар китерәм:
Иң беренче кыз ягыннан ак алып кайталар. Акка сөлге белән
ашъяулык бирә кыз. Бу инде ышанмаклыкка була, сүз бозылмаска.
Аклашкан вакытта икмәк, тоз куела өстәлгә, кызның сөлге -
ашъяулыгын парлап – парлап бүктәр итеп төйнәп биреп җибәрәләр.
Туй мәҗлесе вакытында, кызның менә шушы вәгъдә бүләге итеп “акка
салып” бирелгән сөлге яки ашъяулыгын зур, матур подноска куеп халык
алдына чыгару гадәтләре булган. Кызганычка каршы, безнең якларда бу
йоланы хәтерләүчеләр юк. Ә менә Чистай ягында бу йоланы әле дә
хәтерлиләр. Ул – “ак чыгару” дип атала. Ак чыгарганда туй башлыгы булган
кеше түбәндәгечә җырлап яки тармаклап чыгара:

Агы килә, агы килә,
Ак артыннан тагы килә.
Алтмыш агасы,
Җитмеш җиңгәсе,
Тулмаганын тутырыгыз,
Җитмәгәнен җиткерегез.
Шалтыратып салыгыз,
Ялтыратып алыгыз.
Шушы сүзләрдән соң, кызның яшьлек, сафлык билгесе булган чигүле
яки кулдан сугылган сөлгене туй кунаклары җәеп – җәеп карыйлар,
сокланалар һәм: “Акны котлыйбыз, яшь килен бәхетле булсын, тигез гомер
итсеннәр”, - дигән сүзләрне әйтеп, һәркем үзе алып килгән бүләкләрне
подноска куя.
Ак бирү, аклашу, билге, кул билгесе, сөлге бирү, колак сөенчесе алу
дип аталган йолалар башкарылгач, кыз кешене инде “ярәшелгән кыз” дип
туган-тумачалары, күрше-тирә, авыл халкына белдереп куялар. Ярәшелгән
кызлар үзләрен аеруча тыйнак һәм әдәпле тоталар, кич утырырга барсалар,
озак тормыйлар, кайтып китәләр.

Крымскотатарская свадьба [править | править вики-текст]
Одним из самых торжественных обрядов у крымцев [4][5] была свадьба, так как придавали и продолжают придавать особо важное значение прочности семьи и стремились удтвердить её с помощью устоявшихся традиций. Считалось, что мужчина готов создать семью в возрасте 25 лет. К этому времени он должен был приобрести специальность, позволяющую содержать будущую семью, иметь свою «отдельную дверь» в доме отца и располагать некоторым материальным достатком. Инициатива выбора принадлежала мужчине, но последнее слово было за девушкой и её родителями. Перед получением согласия родители выясняют не пересекаются ли их предки до седьмого колена, причем в горно-лесной части Крыма разрешался выбор невесты из одного селения, а в степной части только из другого. Затем происходили и помолвка с обменом подарков и, наконец никах (венчание), свадьба. Свадьбу обязательно в пятницу играют у невесты без присутствия жениха, а в субботу невесту с приданым в сопровождении родственников перевозят в дом жениха и свадьба продолжается на стороне жениха. После брачной ночи невеста выходила к родителям мужа и целовала им руки и угощала всех привезенным с собой кофе.
Гугел не знает татарского языка