Лингвистика
Кто знает о происхождении прилагательного "granatowy"? (С польского языка)
Почему это синий цвет, а не красный, например?
Proszę o wyjaśnienie zmiany znaczenia koloru granatowego. Jeszcze w XIX w. kolor granatowy oznaczał ‘intensywnie czerwony’ i było to związane z owocem granatu (jego wnętrzem). Jak to się stało, że w wieku XX kolor ten zaczął oznaczać ‘ciemnoniebieski’ (i tak jest do dziś)? Czy ma to coś wspólnego z wojskowością, kolorem mundurów, bo np. w języku angielskim granatowy to dark blue lub navy blue?
Rzeczownik granat i przymiotnik granatowy są używane na oznaczenie barwy ciemnoniebieskiej sporadycznie już w drugiej połowie XVIII stulecia. Wcześniej – od XVI wieku – wyraz granat oznaczał ‘południowe drzewo i jego owoc’ (w XV stuleciu owoc granatowca nazywano: granatowe jabłko), od XVIII wieku – ‘kamień półszlachetny’ (minerał nazwany tak prawdopodobnie od podobnej do owocu ciemnoczerwonej barwy), jako zaś nazwa barwy ciemnoniebieskiej leksem ten spopularyzował się w XIX stuleciu. Warto przy tym podkreślić, że jeszcze wczesna twórczość polskiego romantyzmu zaświadcza użycie omawianego wyrazu w znaczeniu ‘ciemna czerwień’. Przymiotnik granatowy pochodzi od średnio-wysoko-niemieckiego – *grān, gran oznaczającego: ‘barwa szkarłat’. Niektórzy z badaczy przyjmują, że doszło tu do zmiany znaczenia, polegającej na przejściu od nazywania barwy krwistej czerwieni przez fioletową, ciemnofioletową aż do współczesnej barwy ciemnoniebieskiej (por. Franciszek Sławski Słownik etymologiczny języka poskie-go). Inaczej problem ten ujmuje Andrzej Bańkowski (Etymologiczny słownik języka polskiego), który podaje takie znaczenia leksemu granat: 1) ‘rapier staropolski, o dłu-giej, bardzo wąskiej klindze graniastej (do przebijania przeciwnika sztychem, czyli pchnię-ciem)’, XVI-XVII wiek; 2) ‘rodzaj kamienia półszlachetnego (zwykle barwy jaskrawoczer-wonej, ale też innych barw; jeden z popularniejszych w średniowieczu kamieni ozdobnych)’; 3) ‘owoc granatowca’; 4) ‘granatowiec’ – drzewo, XVII wiek; 5) ‘rodzaj dawnego pocisku wybuchającego’, używany w tym znaczeniu od drugiej połowy XVII wieku do pierwszej po-łowy XIX stulecia; 6) ‘nowożytny pocisk wybuchający z zapalnikiem, miotany ręcznie’; 7) ‘rodzaj barwnego sukna’, XVII stulecie; 8) ‘barwa ciemnoniebieska’; 9) ‘rodzaj małego masztu na przodzie okrętu’, XVIII wiek; 10) ‘gatunek ciemnego wina korsykańskiego’. Autor przyznaje, że granat w znaczeniu ‘barwa ciemnoniebieska’ pochodzi od znaczenia siód-mego – ‘rodzaj barwnego sukna’, sukno to bowiem w XVII wieku miało właśnie taki kolor. Podobnie w przypadku przymiotnika granatowy – jego „ciemnoniebieskie znaczenie” ma także uzasadnienie semantyczne w barwie sukna.
Резюме: когда-то в польском это слово имело значение насыщенного красного, но потом последнее каким-то образом преобразовалось в темно-синий. Почему именно так случилось, единой версии нет. Возможно, потому, что существовала ткань под названием "гранат" темного-синего цвета, а возможно, как-то постепенно через промежуточные значения фиолетового и темно-фиолетового.
Rzeczownik granat i przymiotnik granatowy są używane na oznaczenie barwy ciemnoniebieskiej sporadycznie już w drugiej połowie XVIII stulecia. Wcześniej – od XVI wieku – wyraz granat oznaczał ‘południowe drzewo i jego owoc’ (w XV stuleciu owoc granatowca nazywano: granatowe jabłko), od XVIII wieku – ‘kamień półszlachetny’ (minerał nazwany tak prawdopodobnie od podobnej do owocu ciemnoczerwonej barwy), jako zaś nazwa barwy ciemnoniebieskiej leksem ten spopularyzował się w XIX stuleciu. Warto przy tym podkreślić, że jeszcze wczesna twórczość polskiego romantyzmu zaświadcza użycie omawianego wyrazu w znaczeniu ‘ciemna czerwień’. Przymiotnik granatowy pochodzi od średnio-wysoko-niemieckiego – *grān, gran oznaczającego: ‘barwa szkarłat’. Niektórzy z badaczy przyjmują, że doszło tu do zmiany znaczenia, polegającej na przejściu od nazywania barwy krwistej czerwieni przez fioletową, ciemnofioletową aż do współczesnej barwy ciemnoniebieskiej (por. Franciszek Sławski Słownik etymologiczny języka poskie-go). Inaczej problem ten ujmuje Andrzej Bańkowski (Etymologiczny słownik języka polskiego), który podaje takie znaczenia leksemu granat: 1) ‘rapier staropolski, o dłu-giej, bardzo wąskiej klindze graniastej (do przebijania przeciwnika sztychem, czyli pchnię-ciem)’, XVI-XVII wiek; 2) ‘rodzaj kamienia półszlachetnego (zwykle barwy jaskrawoczer-wonej, ale też innych barw; jeden z popularniejszych w średniowieczu kamieni ozdobnych)’; 3) ‘owoc granatowca’; 4) ‘granatowiec’ – drzewo, XVII wiek; 5) ‘rodzaj dawnego pocisku wybuchającego’, używany w tym znaczeniu od drugiej połowy XVII wieku do pierwszej po-łowy XIX stulecia; 6) ‘nowożytny pocisk wybuchający z zapalnikiem, miotany ręcznie’; 7) ‘rodzaj barwnego sukna’, XVII stulecie; 8) ‘barwa ciemnoniebieska’; 9) ‘rodzaj małego masztu na przodzie okrętu’, XVIII wiek; 10) ‘gatunek ciemnego wina korsykańskiego’. Autor przyznaje, że granat w znaczeniu ‘barwa ciemnoniebieska’ pochodzi od znaczenia siód-mego – ‘rodzaj barwnego sukna’, sukno to bowiem w XVII wieku miało właśnie taki kolor. Podobnie w przypadku przymiotnika granatowy – jego „ciemnoniebieskie znaczenie” ma także uzasadnienie semantyczne w barwie sukna.
Резюме: когда-то в польском это слово имело значение насыщенного красного, но потом последнее каким-то образом преобразовалось в темно-синий. Почему именно так случилось, единой версии нет. Возможно, потому, что существовала ткань под названием "гранат" темного-синего цвета, а возможно, как-то постепенно через промежуточные значения фиолетового и темно-фиолетового.
Похожие вопросы
- Подскажите, за 6 лет реально русскоговорящему человеку изучить на приличном уровне украинский, а после польский язык?
- В детстве хорошо знала польский язык (разговорный). Сейчас хочу выучить заново. Кто знает, курсы ЕШКО эффективны?
- Когда польский язык стал пшекающим и католически-ангажированным?
- Польский язык, сколько я его буду учить ? ( описание внутри )
- Как самостоятельно выучить польский язык ?
- Я один считаю польский язык крайне похожим на русский?
- Проблемы с изучением польского языка. Пропала мотивация и появилось отвращение. Поможет кто-нибудь?
- За сколько месяцев можно выучить польский язык?
- Польский язык.
- Легок ли польский язык при изучении ???